Jak godać
Teroski bydzie po ślonsku, coby niy szteruwać goroli i sie pedzieć ganc prosto do ócz. Durś a ciyngiym wszyscy godajom ło ślonski godce ino mało ftory poradzi richtig godać, jak fto zno jakie ausdruki to yno ło antryju, befyju i szolce tyju. A sam idzie ło to, coby sie niy kryć po gulikach abo po inszym zopociu ino pokozać, co momy XXI wiek. Bestos zrobiymy taki blank nowy ślabikorz, ale bes przimusu abo befelof i kożdy niych sie godo jak chce, bo ślonski chop jes zgodny. Mo wiela słow na zgoda: może pedzieć „ja”, abo „toć”, abo „dyć”, abo „pra”, abo „mosz recht” (co insze ślonsko baba, bo frela musi zrobić haja co czi tydnie) a na „niy” godo ino „niy”.
Ślabikorz cza wyszrajbuwać skuli tego neca co to Poloki na niego godajom „internet”. Tak po prowdzie to jusz karlusy downo pedziały, coby jymu dać miano „internec”, ale styknie „nec” – ino gupielok sie niy skapnie. Dyć kożdy podciep wiy, że co insze jes nec jak sie idzie do sklepu po żymły i pół funta kyjzy, a co insze nec ftory majom fusbalery na szpilu. To sie tak samo erbnom z tym czecim necym. No ale som i insze sowa: cza nozwać tako rzec co sie nozywo „blog”. Takie szrajbuwanie by sie mogło nozywać „śkryflorz” besto, że sie biere i tam śkryflo (ale niy żodnym kugelszrajberym) a insi potym to czytajom. I by się godało że wiym coś, bo tyn istny to doł na swojym śkryflorzu. Abo taki „czat” – tyn zaś by musioł mieć miano „łosprowialnia” bo chopy i baby tam łosprowiajom – niykiedy cołki dziyń jak za starego piyrwy na przikopie. Ludzie by wtedy mogli pedzieć że sie trefiyli bez cufal we łosprowialni.
Na Facebook cza chyba godać „Fejesbuch” i się niy boć, co za Brynicom pedzom ło ty zakamuflowany łopcji – my to momy kajś. Przeca nos niy wyciepnom, bo wyciepujom ino swoich. Jak co przichodzi ze zachodu to cza to uznać (i to, że my z Niymcami żyjymy łod downa no i bierymy wiela z ich godki), bo kieby elektryka prziszła ze wschodu to by my niy godali ło sztromie, zicherongach abo sztekrach, ino łosprowiali ło tym cyrylicom. Forum cza łostawić jak jes, bo tak godajom prawie wszyskie narody i to sie biere łod rzymski godki, bo cza dać pozor, coby niy robić w ty godce nic na siyła i sie niy czimać glajzow jak naprany. Tak samo by mogło być ze sowym „e-mail”, bo to jest bez synsu coby dodować te „e” – dycki styknie „brif”. Najsamprzod cza widzieć syns tego co sie godo, a niy tak jak tyn chachar we telewizorze co pedzioł, że „by sie napioł halby”. Ślonzok tak niy powiy, bo halba to jes łobjyntoś a niy drink z palmom do afy; tak samo nikt niy powiy, coby zjot achtlik, bo wtynczas niy wiadomo co by chcioł mieć uwarzone na tyn łobiod. A jak cza jakieś sowo przikludzić z łopcy godki to tyż sie niy cza boć ino paczeć na tyn syns.
Tak po prowdzie to syns musi być i w samym godaniu, bo godo sie besto, coby ludzie wiedzieli, co chcymy pedzieć. I niy ma s tego co robić wielki polityki, jak tyn jedyn chop co to startuwoł do parlamyntu i na spotkaniu wiela godoł ło ślonskości i tradycjach. Że łon jes za tym, coby szkolorze mieli edukacjo regionalno i poradziyli po naszymu. Nawijoł tak nudle na uszy aż sie go jedyn spytoł co to jes po ślonsku „szmaterlok”. To boło takie robiynie za bozna, bo jak fto niy wiy i potym kombinuje jak koń pod góra to mu sie zdo, że to abo szmata do dyliny, abo co ze hasioka. No i tyn istny niy wiedzioł co to jes. Ale my swoje wiymy i my som cołki pewni, że z tom necowom godkom tak samo poradzymy, jak my poradziyli z każdom nowoczesnościom. Bo jak momy koło (te z ketom i szuszblechym) i fligry, to i ło necu sie połosprowiomy, niy?
Tłumaczenie dla osób nie znających gwary śląskiej:
Felieton traktuje o konieczności podjęcia inicjatywy słowotwórczej w zakresie wyrazów objętych sferą społecznej aktywności internetowej poprzez akcentowanie żywego i dynamicznego charakteru śląskiej gwary. Autor apeluje o harmonijne połączenie tradycji regionalnej z konieczną precyzją procesu komunikacyjnego oraz możliwym do zastosowania wielokulturowym tłem semantycznym. Tekst zawiera konkretne postulaty użycia określonych wyrażeń powstających w oparciu o kryteria historyczne oraz metodologicznie uzasadnione matryce znaczeniowe.